- سنی آنلاین - http://sunnionline.us/balochi -

اسلامی معاشرت ؤ زندگی

الحمدلله رب العالمین والصلاة والسلام علی سیدنا محمد وآله أجمعین وبعد:
دینِ غموار ؤ مخلص ؤ آئیِ دیمرویِ فکرمند ؤ جهدکار ؤ دگه تمام وانوک ؤ دربروکانی دیما همیشه اے جُست هست که آ چه چیزّے نیمگا گیشتر توجّه بکننت ؤ دینِ کجام هبرِ شِنگ ؤ تالاں‌کنگِ واستا جَدّ ؤ جهد بکننت؟
ما شما اے هبرا باز اشکنیں که مئے زمانگا بازیں دیندارانی سببا مردم چه اِشی که دینِ نیمگا بتَرّنت ؤ کشّگ ؤ آرگ ببنت، بدتر دینا چه دِیرتر ؤ بیزارتر بیگا اَنت، باریں ما چارتگ که اے چیزِ سبب چی انت؟ باریں مرچاں نیکیں مردمانی دینداری ؤ نیکیِ تها کمّی ؤ سستی آتکگ ؤ آئیِ اثر دگرانی سرا کپتگ یا نه هبر دگرے؟
اے گپ چہ کسا چیر نہنت کہ مرچیگیں روچا نیک ؤ نمازی، وش‌زان ؤ وش‌وان ؤ عابد ؤ زاهد تو باز گندئے، هنچیں که بلْکیں چُنت ساعت آیانی عبادت ؤ گْریوگ ؤ پریاتا گْوزیت ؤ تسبیحش هچّ چه دستا نكپیت، آ مخلص اَنت ؤ دینِ هزمت‌كنوك! بلے نمازجاه سرا چه وهدے که پاد آتکنت، پدا تو آیانی نندگ ؤ پادایگا بچارئے، تو گندئے که دینِ بازیں تعلیماتے چه آهاں شموشگ ؤ پادِ چیرا کنگ بیگنت، اِشی سوب اشی انت که ما درو چه اسلامِ یک مزنیں بهریا بے هیالیں، آ شمشتگیں حصه‌یِ نام “اسلامی معاشرت” انت.
راست انت که اسلامی معاشرتِ نیمگا آ پیم که بایدنت چارگ ببیتیں نبیتگ، اے واستا کمّ کمّا چه مئے چاگردا آئیِ رند، گار بیگا لگتگ ؤ چه مئی مردمانی هیالا اے هبر دراتکگ که اے چیز هم دینِ یک بهرے! ؤ اگر واجهے چہ معاشرتِ آداباں یک ادبے بیان بکنت، مردمانی هیالا آ هبر یک دنیائی یا فلسفی هبرے لگّیت.
حقیقت ایش اِنت که دینِ تها معاشرتِ اصولاں سک قیمت هست ؤ بے اسلامِ معاشرتی رهبندانی رندگیریا هچ پیما مئی چاگرد نسریت ؤ آسیدگ نبیت، بلکیں مردم صحیحیں معنایا انسان هم نبنت! همے واستا مئی لهتے بزرگاں چوش حضرت حکیم الامت مولانا اشرف علی تہانوی رحمه الله تعالی ءِ گورا معاشرات (زِندِ رهبند) ؤ معاملاتِ (لین‌ؤدَینِ رهبند) سرا سک تاکید هستَت، آواجه‌ئا گوشتگ: مردم چه زاهد ؤ عابد بَنَگا پیسر یکبرے باید انسان ببنیت ؤ بے اسلامی معاشرتا مردم پورئیں انسانے ھں نبنیت!
الله تعالی وتی رحمتِ ھوراں حضرت حکیم الامت رحمه الله ءِ سرا بگوارینیت، کہ اے گُڈّی دورا معاشرتِ مھمیں بابا پدا زندگ کنَگ ؤ آئیِ معارف ؤ مسائلانی شِنگ ؤ تالاں‌کنگ آئیِ نصیب بیت، آ واجه‌ئا اے مسئله سرا زحمت کشِّت ؤ اِشیِ اهمیتی مردمانی واستا بیان کت ؤ اے باروا باقاعدہ مردمی تربیت کتنت.
برے ذهنا اے جُست رسیت که اے بابِ اینچو مهم ؤ ضروری ؤ چارگ ؤ زانگِ لایق بیتگ، چے واستا همینچو آییِ نیمگا بےتوجهی بیتگ؟
آئیِ باروا حضرت مولانا محمد منظور نعمانی (رحمه الله)ءِ یک هبرے سرا منی چمّ کپت که گوشتی: معاملات ؤ معاشرت، شریعتِ دو هنچیں باب انت که اِشانی توکا گیشتر چه عبادات ؤ دگه تمام باباں، ربانی هدایت ؤ نفسانی خواهشاتانی درمیانا ؤ شریعتِ احکام ؤ دنیایی مصلحت ؤ فایدگِ درمیانا، گِر ؤ کَشّ بیت ؤ همدا اللهِ بندگی ؤ فرمانبرداری ؤ رسول ؤ آئیِ آرتگیں شریعتِ تابعداریِ باریا مسلمان آزمایش گِرَگ بیت؛ واجه هبر ادا تمام بیت.
آخرا یک مھمیں ھبری پِر کنگ ضروری انت کہ دینِ معاشرتی احکام همینچو که مهم انت، همینچو هں نازرک انت ؤ اشانی کاربندگا برے برے واکی مردمِ عقل ؤ فهم امتحان گرگ بیت، همے واستا دینِ شعبه‌یانی پیما ایشیا هم هما وهدا مردم شَر شَرا سرپد بیت که یک مدتے گوں اللهِ هما بندگاں که آیاں دینِ سمج و فهم دیگ بوتگ، مدتے بگوازینیت ؤ آیانی نند ؤ پادایا ؤ زندگیِ طریقه‌ئا بچاریت ؤ اگر اے چیز پہ کسے آسان مبیت، گڑا اے باریا بزرگانی کتاباں بوانیت.
اے آ چیز انت که مئی گورا گوشگ کم بیگنت ؤ عمل چه آئیا کمتر! پہ ھمے واستا مرچیگیں روچا گیش چه هر چیزا ضرورت انت که اسلامِ توار گوں اے چیزاں چِست کنگ ببیت. والسلام